Η επίδραση περιβαλλοντικών ουσιών στο δέρμα

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος. Ο ρόλος του δεν περιορίζεται στη λειτουργία του ως παθητικού, προστατευτικού μανδύα για τον οργανισμό. Είναι ένα πολύπλοκο όργανο, στο οποίο λαμβάνουν... χώρα γεγονότα σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο που καθορίζουν την αντίδραση του οργανισμού στο εξωτερικό περιβάλλον.

Η μεγαλύτερη επιφάνεια του είναι εκτεθειμένη στο περιβάλλον και το μέγεθος της έκθεσης στις τοξικές ουσίες του περιβάλλοντος καθορίζει το μέγεθος της βλάβης του ίδιου του οργάνου ή και του οργανισμού. Η περιβαλλοντική έκθεση του δέρματος προκύπτει κυρίως στον επαγγελματικό χώρο, αλλά μπορεί να συμβεί στο σπίτι ή σε οποιαδήποτε καθημερινή δραστηριότητα. Οι χημικές ουσίες που προκαλούν αντίδραση του δέρματος μπορούν να διακριθούν σε δυο ευρείς κατηγορίες: σε ερεθιστικές ουσίες που προκαλούν άμεση τοξική επίδραση στο δέρμα και σε χημικά με αλλεργιογόνο δράση, οπότε εμφανίζονται αντιδράσεις άνοσολογικής υπερευαισθησίας. Η ερεθιστική δερματίτιδα εξ' επαφής είναι η συνηθέστερη δερματοπάθεια που οφείλεται σε περιβαλλοντικά αίτια. Προκύπτει από την ερεθιστική ουσία που προκαλεί άμεσα βλάβη στο δέρμα ανάλογα με το βαθμό της έκθεσης και την ευαισθησία του κάθε ατόμου. Πολλοί επαγγελματίες αναπτύσουν ερεθιστική δερματίτιδα εξ' επαφής ως αποτέλεσμα της διαρκούς επαφής τους με τις ερεθιστικές ουσίες. Για παράδειγμα τα καθαριστικά είναι ερεθιστικές ουσίες αλλά οι άνθρωποι σπάνια αναπτύσσουν δερματίτιδες από την καθημερινή χρήση τέτοιων σκευασμάτων. Αντίθετα ομάδες επαγγελματιών όπως κομμωτές ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη δερματίτιδας.

Τα αλλεργιογόνα μπορούν να προκαλέσουν άμεση ή επιβραδυνόμενη αντίδραση στο δέρμα. Στην άμεση αλλεργική αντίδραση εκλύονται Β λεμφοκύτταρα τα οποία στη συνέχεια διαφοροποιούνται μέσα στο πλάσμα παράγοντας ανοσοσφαιρίνη IgE. Η επιβραδυνόμενη αντίδραση μεσολαβείται από μηχανισμό λεμφοκυττάρων. Η αλλεργική δερματίτιδα εξ' επαφής προκαλείται από επιβραδυνόμενου τύπου αντίδραση.

Οι ρύποι του περιβάλλοντος είναι αέριοι όπως αρωματικοί και αλοιφατικοί υδρογονάνθρακες, αλδεΰδες κλπ., μέταλλα που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα και σε επαγγελματικούς χώρους, απορρυπαντικά, διαλύτες κλπ.