ΠΡΙΝ ΑΠΟ 3,5 ΕΚΑΤ. ΧΡΟΝΙΑ Μαμούθ-νάνος ζούσε στα Χανιά

Μόλις 1 μέτρο, στο ύψος ενός μωρού ελέφαντα, το μικρότερο σε μέγεθος που έχει μέχρι σήμερα βρεθεί στον πλανήτη εντοπίστηκε στην Κρήτη

Το μαμούθ της Κρήτης ήταν γνωστό από απολιθώματα που ανακαλύφθηκαν το 1907 στο Ακρωτήρι Χανίων στη Βόρεια Κρήτη και χρονολογήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ανήκε σε μια γενεαλογική μορφή του ελέφαντα Palaeoloxodon antiquus, που είναι ο εξελικτικός πρόγονος όλων των νανοελεφάντων

Το μικρότερο μαμούθ που έχει ζήσει ποτέ στον πλανήτη μας περιπλανιόταν στο νησί της Κρήτης εκατομμύρια χρόνια πριν, αποκαλύπτουν τώρα έρευνες. Τότε, ένα ενήλικο μαμούθ ήταν μετά βίας στο ύψος ενός σύγχρονου μωρού ελέφαντα, μόλις 1 μέτρο έως τους ώμους του και υπολογίζεται ότι έζησε την ίδια χρονική περίοδο με τους ελέφαντες?νάνους της Τήλου και των Γρεβενών.

Το μαμούθ της Κρήτης ήταν γνωστό από απολιθώματα που ανακαλύφθηκαν το 1907 στο Ακρωτήρι Χανίων στη Βόρεια Κρήτη και χρονολογήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ανήκε σε μια γενεαλογική μορφή του ελέφαντα Palaeoloxodon antiquus, που είναι ο εξελικτικός πρόγονος όλων των νανο-ελεφάντων.

Τα παραπάνω αποκαλύπτει μορφολογική ανάλυση των δοντιών του ζώου από τους Βρετανούς παλαιοντολόγους Βικτόρια Χέριντζ και Αντριαν Λίστερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου σε συνεργασία με τον Ελληνα συνάδελφό τους, Γιώργο Ηλιόπουλο, συνεργάτη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. Η μορφολογική προσέγγιση των οστών του μαμούθ με τους ελέφαντες αποτελεί συνέχεια της βιολογικής έρευνας DNA των οστών που έγινε το 2006 στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, από τον επίκουρο καθηγητή Βιολογίας Νίκο Πουλακάκη, ο οποίος απέδειξε με τη μέθοδο της γενετικής ότι η νανομορφή που έζησε στην Κρήτη δεν ήταν ελέφαντας, αλλά μαμούθ («Mammuthus creticus»).

Η νέα μορφολογική μελέτη, βασισμένη σε ανατομικές μελέτες των δοντιών και του σκελετού δημοσιεύεται στην εφημερίδα Proceedings of the Royal Society B. «Μπορείτε να το φανταστείτε σαν μωρό ελεφαντάκι, αλλά πιο κοντόχοντρο και με φαρδύτερα μέλη. Μετά την ενηλικίωσή του θα είχε γυριστούς χαυλιόδοντες», αναφέρουν η Βικτόρια Χέριντζ, και ο Ελληνας συνάδελφός της, Γιώργος Ηλιόπουλος (λέκτορας Παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών).

«Ο νανισμός είναι μια γνωστή εξελικτική αντίδραση των μεγάλων θηλαστικών στα νησιωτικά περιβάλλοντα», εξηγεί η Χέριντζ για το φαινόμενο που αναπτύχθηκε σε ακραίο βαθμό είτε λόγω της έλλειψης πηγών τροφής είτε λόγω της απουσίας αρπακτικών. «Στην Κρήτη ο νησιωτικός νανισμός συνέβη σε τέτοιο βαθμό ώστε να παραχθεί το μικρότερο μαμούθ που είναι γνωστό ως σήμερα», τονίζει. Το μικρό ζώο φαίνεται ότι έφτασε στο νησί πριν από 3,5 εκατομμύρια χρόνια.

«Μετά τη βιολογική ανακάλυψή μας με τη μέθοδο DNA το 2006, έχουμε τώρα και τη μορφολογική προσέγγιση ότι το μικρότερο σε μέγεθος μαμούθ που έχει μέχρι σήμερα βρεθεί στον πλανήτη έζησε στην Κρήτη», δηλώνει στο «Εθνος» ο Νίκος Πουλακάκης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Παλαιοντολογία.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι, πριν από τη βιολογική ανακάλυψη το 2006 της ύπαρξης του μοναδικού κρητικού μαμούθ, προηγήθηκαν στην Κρήτη από το 2002 μελέτες των οστών των μεγαλόσωμων ελεφάντων που βρέθηκαν στην περιοχή Καθαρό Λασιθίου, αλλά και σε άλλες περιοχές και οι οποίοι όπως εκτιμάται έφθασαν κολυμπώντας στο νησί πριν από ? εκατομμύρια χρόνια.

Ερευνες στο Λονδίνο

Με τους Βρετανούς ερευνητές, πριν από μερικούς μήνες, ο Γιώργος Ηλιόπουλος (λέκτορας Παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών) είχε από κοινού ερευνήσει στην Κρήτη το όλο ζήτημα και μάλιστα είχαν πάει μαζί στο Ακρωτήρι Χανίων, στο σημείο που το 1907 βρέθηκαν τα οστά του κρητικού μαμούθ.

Μεγάλο μέρος των οστών του κρητικού μαμούθ, που βρέθηκαν πριν από 105 χρόνια στο Ακρωτήρι Χανίων, εντοπίστηκαν αρχικά και μεταφέρθηκαν ως δωρεά στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου από την παλαιοντολόγο Ντόροθι Μπέιτ. Οι Βρετανοί ερευνητές, όπως έγινε γνωστό, πέρα από την έρευνα τους με Ελληνες επιστήμονες στην Κρήτη είχαν επίσης τη δυνατότητα και ερεύνησαν τα συγκεκριμένα οστά στην πατρίδα τους.

• 300 κιλά
  Το μαμούθ της Κρήτης είχε ύψος 1,13 μέτρα και βάρος γύρω στα 300 κιλά και υπολογίζεται ότι έζησε την ίδια χρονική περίοδο με τους ελέφαντες?νάνους της Τήλου και των Γρεβενών